مردی با ۲۰۵۰ ماشين اسباب بازی، ترانه بنی يعقوب ، همشهری عصر

شاهين زنوزی ۴۹ ساله مجموعه دار است . او مجموعه ای رنگارنگ و ديدنی از ماشينهای اسباب بازی را گرد اوری کرده است در اين مجموعه۲۰۵۰ تائی ماشين هائی از ۵۰ سال قبل هم به چشم می خورد زنوزی ماشين هايش را دريکی اتاقهای منزلش در قفسه های منظم شيشه ای دور هم چيده است.در اين اتاق پر از ماشين ابزارهای تعمير اين اسباب بازيهای کوچک هم ديده ميشوند . ذره بين ها و ابزار ظريف کار.
او طوری درباره انها و کارخانه های سازنده و تعمير شان سخن می گويد که تو مدام تصور می کنی درباره ماشين های واقعی سخن می گويد. با تمام وجود مجموعه اش را دوست دارد و درباره مجموعه داری و ويژگی هايش سخن می گويد :

تعداد مجموعه دارهای ماشين اسباب بازی در ايران زياد است ؟
الان ميان نسل جديد اين کار خيلی مد شده است . بالای ۵۰ نفر هستند که چنين مجموعه ای دارند .

شما چندمين نفر هستيد ؟ از نظر نوع و تعداد ماشينها؟
قطعا جز ۵ نفر اول هستم .

از چند سالگی علاقه مند به مجموعه داری ماشين اسباب بازی شديد ؟
از ۱۲ -۱۳ سالگی اين کار را شروع کردم .

گران ترين ماشين مجموعه تان چه قيمتی دارد ؟
ماشين تا ۱۸۰ هزار تومان هم در مجموعه ام وجود دارد

تخمينی داريد که تاکنون چقدر برای مجموعه تان هزينه کرده ايد ؟
بالای ۱۵ ميليون تومان .

ماشين های دوره بچگی تان را هم در مجموعه تان داريد ؟
بله اتفاقا دارم تعدادی از انها را که به اين و ان داده بودم با کمال وقاحت پس گرفتم .

چه شد که به جمع کردن ماشين اسباب بازی علاقه مند شديد ؟
محروميت .اين اولين انگيزه هر مجموعه داری است .هر روز با جمع کردن يک تومان پولی پس انداز می کردم و به ارزويم که خريدن ماشين بود می رسيدم .

يعنی کسی که پولدار باشد ؟ سراغ اين کار نمی رود ؟
من بعيد می دانم البته حس علاقه به گذشته و نوستالژی هم هست و اينکه چقدر به گذشته اهميت می دهيد .

اما خيلی ها معتقدند مجموعه دارها آدم های خيلی پولداری هستند ؟
من ابتدای کار را گفتم اما به هرحال احتياج به درآمد حداقلی دارد و با دست خالی نمی توان مجموعه داشت .

چرا ماشين و نه چيز ديگری ؟
ماشين حلقه مشترک بين دوستان ما بود يک تيم ملی بود يم که روزهای تعطيل دور هم جمع می شديم و مشاينهايمان را نمايش می داديم و مسابقه برگزار می کرديم در تمام حلقه ارتباطهای خانوادگی مان ماشين حضور داشت .

والدين تان تشويق تان می کردند ؟
تنبيه ام نمی کردند .

ماشينها را در مجموعه تان چطور طبقه بندی کرده ايد ؟
ماشين های اسباب بازی که در اشل جهانی مطرح اند يک ۶۶ و يک ۱۸ و يک ۴۳ است .يک ۶۶ يعنی اگر اين ماشين اسباب بازی را ۶۶ برابر کنيم اندازه واقعی اش را پيدا خواهد کرد.
من بيشتر ماشينها را طبق سايزشان طبقه بندی کرده ام البته ماشينهای راه سازی را در قفسه های جداگانه گذاشته ام و ماشينهای خدماتی نيز در قفسه ای ديگر .بيشتر ماشينهايم سايز کوچک دارند ماشينهای با سايز بزرگ چندان مورد علاقه ام نيستند .

کهنسال ترين ماشين تان چند سال دارد ؟
ماشينی مربوط به ۶۵ سال پيش است .کامل ترين کلکسيون اتوبوس های لندن را هم دارم .

ماشين ايرانی هم در مجموعه تان داريد ؟
اصلا ايران در توليد ماشين اسباب بازی فعال نيست و همه ماشينهای موجود در بازار چينی است هر چند ماشينهای هندی دارم .اما اگرماشين ايرانی در بازار موجود بود حتما در مجموعه ام وارد می کردم
سربازو هواپيما از ديگر اسباب بازی های مجموعه ام است که به عنوان مکمل از انها استفاده می کنم .

ماشين ها را تعمير هم می کنيد ؟
بله بسياری شان را رنگ زدائی کرده ام . يعنی رنگ های ريخته و ناقص را تعمير کرده ام اما بعد از مدتی فهميدم که اين کار اشتباه است و هرچه به اصل شان شباهت داشته باشند بهترند .

ماشين های خاصی هم در مجموعه تان داريد ؟
بيشتر ماشينهايم از دهه ۶۰ به بعد است هرچند ماشينهای دهه ۵۰ را هم دارم.ماشينهای تک هم در اين مجموعه وجود دارد. ماشين قهرمان اتومبيلرانی امريکا از اين جمله است.ماشينهائی که بسياری از قهرمانهای کارتونی و فيلمها روزی بر مدلی شبيه بر انها سوار بوده اند مثل ماشين جيمز باندو يا ماشين اسباب بازی که لورل و هاردی بر ان سوارند .

وجود ماشينهای اين چنينی ارزش مجموعه را بالا می برد ؟
بله وجود چنين ماشينهائی ابروی هر مجموعه ای محسوب ميشوند .

وجود نمونه هائی خاص يا گران قيمت ؟
نه ماشين های خاص و نه صرفا گران قيمت .

اين نمونه های خاص را چطور پيدا کرده ايد ؟
برای پيدا کردن ماشينهای خاص مجموعه ام گاهی راههای دوری رفته ام چند تا از ماشينها را از قصابی که ورشکست شده بود در خانه نمور ش خريدم و برخی ديگر را در يکی از خانه های شهر مهاباد و برخی را کشورهای ديگربه دست اورده ام ..کتابهای نمونه هم دارم . کتابهائی که از روی انها بعضی از ماشينها را جستجو کرده ام تا يتوانم مجموعه ام را کامل کنم .

اين همه ماشين را چطور از يکديگر تشخيص می دهيد ؟
در زير هر ماشين کد مخصوصی درج شده و البته دفترچه ای کوچک هم دارم که ليست کامل ماشينها را نمايش می دهد .يعنی همان شناسنامه ماشين ها .سايز ماشين؛ کارخانه سازنده و اندازه اش دراين دفترچه درج شده است .

فرزندانتتان هم علاقه ای به جمع اوری ماشين دارند ؟
من فقط يک فرزند دارم بله او هم دوست دارد. اما چون اشباع است خودش کار جمع اوری را نمی کند .

مهمانان کوچکتان حق ورود به اين اتاق را دارند ؟
(با خنده) مگر اينکه از جان شان سير شده باشند. معمولا برای بچه ها اسباب بازی دارم و به انها اجازه ورود به اين اتاق را نمی دهم. يک روز دو نفر از کودکان خيلی بازيگوش فاميل به خانه مان امده بودند ماشين ها روی زمين پخش بود ناگهان چشمان شان برقی زد من رو به يکی از انها گفتم پسرم اينها اسباب بازی نيست .او چنان نگاه عجيبی به من کرد که پس مردعاقل اينها اسباب بازی نيست پس چيست ولی حتی انها هم فهميده اند که سراغ ماشين های من نبايد بروند.

هيچ وقت از مجموعه تان به کسی که خيلی دوستش داريد هديه داده ايد ؟
از بعضی ماشينها چند تا دارم که شده هديه بدهم .اما معمولا کسی هم علاقه ای نشان نمی دهد برخی از انها انقدر قديمی و رنگ و رو رفته اند که توجه کسی را جلب نمی کنند .حدود ۴۰۰ ماشين تکراری دارم .

اگر به خانه کسی برويد و ناگهان ماشين خاصی توجه تان را جلب کند از او درخواست می کنيد ماشين را به شما بدهد ؟
با انواع حيله ها اين کار را می کنم . يک روز که ماشين خاصی به دستم رسيد که خيلی منتظرش بودم از خوشحالی زير گريه زدم .

اگر يک روز مجموعه تان را ازتان بدزند چکار م می کنيد ؟
به هرحال هميشه چنين امکانی هست يک روز يک دختر شيطلان در مهمانی ۵ تای شان را از من دزديد. ماشين ها هم برای دهه ۷۰ بودند .

ممکن است يک روز مجموعه تان را به قيمت مناسب بفروشيد؟
خانمم از شنيدن اين سوال شما خيلی خوشحال می شود.

مگر خانوم تان با اين کار مخالف است ؟
هر مجموعه ای برای خانم ها حکم هوو را دارد .هرچند او دمکرات است و به من اجازه اين کار را داده است .گاهی بعضی ماشين ها را دستش می گيرد و می گويد چقدر زشتند من واقعا از شنيدن اين حرف ناراحت می شوم .

چرا ؟
کلکسيونرها بيشترشان بالای ۷۰ سال سن دارند. اقائی را در انگليس می شناختم که می گفت تازه بعد از ۷۰ سال خانمم کمی به مجموعه ام علاقه مند شده است .فکر کنم طبيعی باشد.

شما مجموعه تان چند ساله شده؟
حدودآ ۴۰ ساله اما در مجموعه ام ماشينهای خيلی قديمی مثلا مال ۵۰ سال پيش دارم .

کلکسيون داری به لحاظ شخصی چه فايده ای برای مجموعه دار دارد؟
انسان را اقناع می کند . من ساعتها درباره اش فکر می کردم اينکه چطور می توانم مجموعه ام را کامل کنم .

خب چطور اين کار را کرديد؟
چون موتور زير پايم هست کنار هر کهنه فروشی کنار ميزنم و درخواست ماشين می کنم شايد ۱۵ بيست بار برای يافتن ماشينهائی خاص سفر هم رفتم . سفر اخرم به المان فقط برای همين موضوع بود .کلی ماشين خوب پيدا کردم و حدود ۸۰۰ هزار تومان ماشين خريدم .ولی به هرحال به لحاظ شخصی برايم خوب است .

با کلکسيونرهای ديگر چطور آشنا شديد؟
بيشتر در جمعه بازار ديد مشان اما ارتباط خاصی با انها ندارم بيشتر روحيه شان اين طور است که ارتباط نمی گيرند.

يک مجموعه چه زمانی تبديل به مجموعه ميشود يعنی تعداد خاصی اشيا برای مجموعه شدن ملاک است ؟
به هرحال ويژگی های خاصی دارد مثلا مجموعه ماشين را با پيپ که نمی توان همخوان کرد بايد مثلا چنين مجموعه ای را با ماشين راه سازی يا هواپيما تکميل کرد .

کلکسيون داری در ايران يک کار فانتزی و شيک تلقی ميشود در همه دنيا نگاه به مجموعه داری اين گونه است ؟
خيلی نبايد به اين ذهنيتها توجه کر.د ولی به هرحال کاری است که عشق و علاقه لازم دارد .من ساعتها برای تعمير ماشينها وقت می گذاشتم .فقط چهار کارتن چرخ ماشين دارم که اگر چرخ ماشينها بيفتد تعمير شان می کنم يا اگر نياز به تعمير داشته باند جلو بندی شان می کنم

اين موضوع باعث شده که تعمير ماشين واقعی را نيز ياد بگيريد؟
نه متاسفانه.

کلکسيون دارها در ايران خيلی راحت درباره کارشان صحبت نمی کنند و معمولامثل اين است که از اين کار خجالت می کشند چرا ؟
اتفاقا درست می گوئيد . اما من هرگز چنين احساسی نداشته ام شايد چون با بقيه فرق دارم هر مشکلی که برايم پيش بيايد در اين اتاق را می بندم و نيم ساعت به تک تک ماشين ها خيره می شوم و بعد حالم خوب می شود . اين کار برايم فايده داردو اين گونه به ان نگاه می کنم . اين چنين نگاههائی به باورهای فرنگی مان بستگی دارد.خانمی را می شناختم که کلکسيون عروسک داشت و از بابت ان خجالت می کشيد ومدام وانمود می کرد برای دخترش است .اما کلکسيون داری کم کم افزايش می يابد من تصميم دارم اين کار را تبديل به تجارت کنم ماه گذشته ۲۵۰ هزار تومان ماشين فروختم ماشين های تکراری که دارم .

پس ممکن است اسباب بازی فروش شويد؟
قطعا کار بعدی من اسباب بازی فروشی است . کلی در اين کار تبحرپيدا کرده ام و اين کار را انجام خواهم داد.

هيچوقت دوست داريد ماشين های تان را در جای بزرگ تری مثلا در يک موزه ارائه کنيد ؟
يک بار اين کار را کردم و ۴ تا از ماشينهايم گم شد. جائی که ماشينهای قديمی نمايش دادمی شد و من نمونه اسباب بازی اش را داشتم. اتفاقا استقبال هم شد اما گم شدن ان چهار ماشين کمی توی ذوقم زد .

هنوز هم عطش جمع کردن ماشين داريد ؟
بله تازه اين روزها کار برايم سخت ترهم شده چون از هر ۵۰ماشينی که به دست می اورم ۴۵ تايش را دارم اين معمولا برای کلکسيون دارهای قديمی پيش می ايد .

خودتان چه ماشينی سوار ميشويد؟
سيلو

خيلی ماشين تان را عوض می كنيد؟
نه اتفاقا به ماشينم عادت کرده ام . علاقه مندی ام به ماشين اسباب بازی بيشتر از ماشين واقعی است .