شمس لنگرودی، خاطراتش را کتاب می‌کند، ايلنا

“آنچه من از زندگی فهميدم” دربردارنده‌ی فراز و فرودهای زندگی شمس لنگرودی است. اين کتاب در قالب داستان، زندگی‌ وی را در زمينه‌های سياسی و ادبيات روايت می‌کند.

ايلنا: “آنچه من از زندگی فهميدم” روايت شمس لنگرودی از فراز و فرودهای زندگی‌اش است. فراز و فرودهايی که آميخته به تجربياتی در زمينه‌های سياسی و نيز ادبيات بوده است. چشم‌اندازهايی از کلمه که به زندگی شخصی اين شاعر گشوده می‌شود. روايت شمس لنگرودی از آدم‌های گوناگونی که او با آنها سروکار داشته است.

شمس لنگرودی در گفتگو با ايلنا، درباره‌ی اين کتاب گفت: اين، کتابی است که اين روزها سخت مشغولش هستم. اول با خودم قرار گذاشته بودم اين کتاب را به شرح سختی‌ها و دشواری‌هايی که در زندگی برايم پيش آمده است، اختصاص دهم. فکر کرده بودم از تاثيرات بدوی و نتايج درازمدت اين سختی‌ها در زندگی‌ام بنويسم. به مرور که کار نوشتن اين کتاب را به محوريت دشواری‌های زندگی شخصی‌ام پيش بردم متوجه شدم دامنه‌شان بسيار بيش از آنی می‌شود که بتوان محدودش کرد. چراکه تجربيات شخصی ما در ارتباط با مقولاتی اجتماعی‌اند که پرداختن به آن‌ها و محدود کردنشان دشوار است.
شمس لنگرودی در ادامه با اشاره به اينکه به اين دلايل، کتاب شکل خودزندگينامه به خود گرفت، افزود: البته کتاب ظرفيت‌های ادبی نيز با خود دارد. لحن، استعاره‌ها، پتانسيل زبانی و فضاسازی در خود دارد. به طور اتفاقی هم کتاب به شکل داستان‌هايی کوتاه درآمده است. داستان‌هايی که از پی هم می‌آيند و از نوعی توالی بهره می‌برند.
وی ادامه داد: پس از پايان هر بخش تحليلم را درباره‌ی وقايعی که در آن فصل آمده، تبيين کرده‌ام. البته اين موخره‌ها بيش از آن‌که تحليل باشند، تاثير تحربيات من بر جهان‌بينی و طرز تفکر و ديدگاه من نسبت به جهان اطرافم بوده است.
سراينده‌ی مجموعه شعر“لب‌خوانی‌های قزل آلای من” درباره‌ی سرفصل‌های اين کتاب گفت: بنا داشتم کتاب را در سه فصل ببندم، کتاب سختی‌ها، کتاب گذار و نتايج. اما الان که درحال نوشتن آنم می‌بينم که امکان دارد اين شکل‌بندی بيرونی به هم بريزد.
شمس لنگرودی درباره‌ی اين که کتاب “ آن چه من از زندگی فهميدم” چقدر محوريت ادبی دارد، گفت: همان قدر که ادبيات دز زندگی شخصی من محوريت دارد در اين کتاب هم محوريت دارد. از ظرفيت‌های ابدی بسيار استفاده کرده‌ام. اساسا نثر بدون جذابيت ادبی برای من مطلوبيتی ندارد.
اما پرداختن به کار ادبی همواره مستلزم گرفتاری‌های مالی است. بخصوص اين روزها که همه چيز در منطق فرهنگی سرمايه‌داری به سوی نوعی کالا بودگی پيش می‌رود.
شمس لنگرودی درباره‌ی اينکه چقدر در زندگی ادبی و دغدغه‌های مالی‌اش تناقض وجود داشته است، گفت: هر کسی در زندگی خود هدفی را که برايش جذابيت دارد دنبال می‌کند. انگيزه‌های يکی پول و مال ديگری قدرت و ديگری نامجويی و مقام است. کنار آمدن با مسائل بستگی به اين دارد که انگيزه‌های هر کسی چقدر برايش بزرگند. البته پرداختن به ادبيات در ايران به غرب فرق می‌کند. در غرب آدم‌های موفق در ادبيات خود به خود از تمکن مالی برخوردار می‌شوند اما در ايران ادبيات حرفه‌ای معمولا نتايج مالی دربرندارد.
گفتنی است کتاب “روزی که برف سرخ ببارد از آسمان” به تدوين و گردآوری شمس لنگرودی در نشر مرکز مراحل آماده‌سازی را از سر می‌گذراند. شمس گفت: اين کتاب گزيده‌ای از تک بيت‌های برگزيده‌ی تاريخ ادبيات ماست. البته در انتخاب اين تک بيت‌ها بيشتر به سراغ شاعران سبک هندی رفته‌ام.