رونمايی از کتاب "صد سال اعلان و پوستر فيلم در ايران" اثر مسعود مهرابی، مهر

آيدين آغداشلو: کتاب مسعود مهرابی مرا به بازنگری در گفته‌هايم وادار کرد

آيدين آغداشلو در مراسم رونمايی از کتاب «صد سال اعلان و پوستر فيلم در ايران» گفت: بعد از ديدن اين کتاب به اين فکر رفتم که بايد نگاهی به اظهار نظرهای و مقاله‌هايم بيندازم که اگر در آنها حرفی زده شده که اين نمونه‌ها را لحاظ نکرده ‌است، بايد اصلاحشان کنم.

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «صد سال اعلان و پوستر فيلم در ايران» اثر مسعود مهرابی، دوشنبه شب، ۹ آبان با حضور جمعی از اهالی سينما و هنرمندان عرصه گرافيک در تالار شهناز خانه هنرمندان رونمايی شد.

در ابتدای اين نشست، مسعود مهرابی، مولف اين اثر در سخنانی کتاب خود را تاريخ مصور سينمای ايران به روايت پوستر و اعلام فيلم معرفی کرد و گفت: در اين کتاب از آگهی‌های نمايش نخستين اثر سينمايی ايران در عکاس خانه روسی‌خان در سال ۱۲۸۶ هجری شمسی تا سال ۱۳۹۰ گردآوری شده است.

وی با اشاره به اينکه اين کتاب را بايد آئينه يک قرن گرافيک ايران به شمار آورد، گفت: خوشحالم از اينکه کارنامه گرافيک ايران به قدری پربار است که می‌توان آن را به اين تعداد قابل توجه از گرافيست‌ها نسبت داد، اما با اين وجود نام و ياد مرتضی مميز مانند نقش فرهاد بر بيستون خواهد ماند.

در ادامه اين نشست، به دليل عدم حضور آيدين آغداشلو که پيش از اين به عنوان يکی از سخنرانان اين مراسم معرفی شده بود، فيلم مصاحبه ابراهيم حقيقی با آغداشلو درباره اين کتاب پخش شد.

کتاب مهرابی اثر محترمی است

آغداشلو در اين فيلم با اشاره به مطالعه اين کتاب به صورت صفحه به صفحه گفت: با ديدن اين کتاب موضوعات زيادی را ياد گرفتم. بسياری از نمونه‌های موجود در اين کتاب اساساّ از ياد رفته بود و حتی برای يک بار هم ديده نشده بود و من هم آنها را تا به حال يک‌جا مجتمع نديده بودم و به همين خاطر مهرابی را برای اين سعی خارق‌العاده‌اش می‌ستايم.

وی در ادامه اين فيلم افزود: منابعی از اين دست به دليل نقصانی که در حافظه تاريخی ما وجود دارد، منابعی بسيار محترم به شمار می‌رود. من به شخصه ده‌ها نمونه از اعلان‌ها و پوسترهای اين کتاب، به ويژه نمونه‌های ابتدايی آن را نديده بودم وبعد از ديدن اين کتاب به اين فکر رفتم که بايد نگاهی به اظهارنظرها و مقاله‌هايم بيندازم که اگر در آنها حرفی زده شده که اين نمونه‌ها را لحاظ نکرده‌ است، بايد اصلاحشان کنم.

اين گرافيست افزود: اين کتاب سندی است که به دليل زمينه و دستمايه خود در حافظه تاريخی ما باقی خواهد ماند. البته در کتاب نمونه‌هايی هست که به نظر من گاهی بيش از حد لازم به برخی نمونه‌ها بها داده شده است که از اهميت بالايی به نظر من برخوردار نيست، اما با اين حال توصيف او از سير حرکت يکصد‌ساله اين ماجرا بسيار علمی و قابل استناد است.

آغداشلو ادامه داد: اين کتاب اگر درست ورق زده شود، در آن چند دوره ديده خواهد شد. ابتدا دوره آغازين کار طراحی پوستر در ايران که مانند راه رفتن کودک می‌ماند. دوره دوم دوره پرکاری است که منجر به توليد نمونه‌های فراوان پوستر سينمايی در دوران قبل از انقلاب شد که با توجه به درونمايه آن مايه خوبی از دوران بحران و شلوغی فرهنگ و اقتصاد ماست و از قضا بدترين نمونه‌های ما در پوستر نيز متعلق به همين دوره است و البته اولين جرقه‌های واقعی در اين زمنيه نيز در همين دوران رخ داده است.

وی ادامه داد: در اين کتاب در ميان پوسترهای بعد از انقلاب آثار درست و قابل قبول بيشتری به چشم می‌خورد که اسباب آبروريزی نيستند و البته اين موضوع هم از دهه ۶۰ تا ۱۰ سال قبل رخ داد که رايانه تا اين اندازه کار را آسان نکرده و انديشه را از کند و کاو در اثر باز نداشته بود.

دوران ما دوران قهقراست

در ادامه اين نشست، ابراهيم حقيقی، گرافيست نيز در سخنانی با اشاره به اينکه گرافيک ما از سينمای ما جدا نيست، با اشاره به کتاب گفت: مگر می‌شود برای دوران فيلم‌فارسی انتظار کار گرافيکی اعلا داشته باشيم؟ فرهنگ و هنر از تک تک انسان‌ها ساخته شده است. اگر به انسان‌ها خوراک خوب فرهنگی بدهيم، بالطبع آدم‌ها نيز بازخورد خوبی مناسب با آن نشان خواهند داد.

وی ادامه داد: اين کتاب از دوران کليشه و حروف دستی تا دوران معاصر را که از قضا سليقه يکدستی هم نيست به جامعه سينما و گرافيک ايران نشان می‌دهد و اين يعنی نمايشی از همه ابزار زندگی در اين کتاب.

حقيقی افزود: در کار گرافيک و پوستر، حضور سفارش‌دهنده نيز مهم است. هر وقت سفارش‌دهنده سطح کار خود را بالا ببرد، فرهنگ و به تبع آن، آثار نيز از کيفيت بالاتری برخوردار خواهند شد. طراح وقتی می‌بيند که بايد برای فرهنگی کار کند که درک درستی از هنر دارد، آثاری توليد می‌کند که لااقل نگاه درستی از هنر در آن وجود دارد، اما متاسفانه در ۱۰ سال اخير سينماگران اين موضوع را به تهيه‌کنندگان سپرده‌اند و آنها نيز به پخش‌کننده‌ها و طبيعی است که آنها نيز گيشه را بپسندند و اين يعنی آغاز يک سير قهقرايی.

***

کيانيان: از ديدن اين همه پوستر در يک کتاب هيجان‌زده شدم

رضا کيانيان در مراسم رونمايی از کتاب «صد سال اعلان و پوستر فيلم در ايران» با اشاره به اينکه نبود اين منايع همواره در کشور احساس می‌شده است، گفت: من از ديدن اين همه پوستر به صورت مجتمع در يک کتاب هيجان زده شدم.

به گزارش خبرنگار مهر، رضا کيانيان در مراسم رونمايی از کتاب «صد سال اعلان و پوستر فيلم در ايران» با اشاره به اينکه ديدن اين کتاب وی را بسيار هيجان زده کرده است، گفت: من به دليل علاقه‌ شخصی خودم پوستر جمع می‌کنم، اما همواره اين دغدغه را داشته‌ام که چرا کسی اين آثار را به صورت يکجا جمع نکرده‌ است.

وی ادامه داد: کشور ما کشور پژوهش‌ستيزی است و نه پژوهش‌پروری و من هم همواره از اين موضوع درد می‌کشيم؛ چون برای هر کار کوچکی در اين حوزه منابع نداريم. کتاب مسعود مهرابی از اين منظر قابل ستايش است.

بازيگر «يه حبه قند» با اشاره به دانشکده‌های سينمايی و هنری در کشور افزود: در کشور ما يک پژوهشکده هنری وجود ندارد. سيستم آموزشی هنر نيز بسيار قديمی است. نتيجه اينکه همواره بايد خودمان سينه به سينه نقل کنيم و تعريف کنيم، اما اين کتاب اين هيجان را در من برآورد که لااقل در يک مورد اين نياز برطرف شد که البته اميدوارم به همين يکی ختم نشود.

بهمن فرمان آرا نيز آخرين سخنران اين نشست بود.

وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به جريان فرهنگی کشور اظهار داشت: می‌دانم که در کشور ما هر دوره‌ای که می‌آيد سعی می‌کند دوره قبلی خود را انکار کند و می‌گويند که علت خراب شدن کار ما به خاطر خراب بودن کار قبلی‌هاست و اين مايه تاسف است.

فرمان‌آرا افزود: در دروه قبل از فروپاشی بلوک شرق کارهای زيادی را در زمينه گرافيک و پوستر فيلم می‌توانستيم ببينم. علت اين موضوع به نظرمن به خاطر نبود فضای رقابتی بود. همه سالن‌های سينما تنها يک فيلم را نشان می‌دادند و طراحان نيز همه تمرکز خود را روی اين می‌گذاشتند که يک اثر خاص خلق کنند.

کارگردان فيلم «خانه‌ای روی آب» ادامه داد: در نشست امشب به تهيه کننده‌ها بد و بيراه گفته شد که چرا پوستر فيلم‌هايتان گاهی بی‌کيفيت است، اما نکته‌ای در ميان هست. اگر شما با حضور محمدرضا گلزار فيلم بسازيد، بدون شک در پوستر فيلم صورت او را می‌خواهيد. چون مردم به ويژه دختران جوان به خاطر ديدن او به سينما می‌روند. فرقی هم نمی‌کند فيلم چه باشد. پس گاهی برای اقتصاد سينما لازم است که تصاوير صورت و يا به تعبير دوستان «کَله» در پوستر بيايد.

کارگردان فيلم «خاک آشنا» افزود: موضوعی که کسی اما به آن اشاره نکرد، سليقه معاونت سينمايی در طراحی پوستر است. همه می‌دانند که پوستر فيلم بايد برای نصب در سر در سينما از سوی معاونت سينمايی تاييد شود. سليقه هر معاونت سينمايی را هم ديده‌ايم و بدبختانه بايد بگويم که يک آدم درست و حسابی مانند مرحوم سيف‌الله داد تا الان بر سر اين کار نبوده است و در سه سال و نيم اخيرهم که ديگر واويلاست.

کتاب «صد سال اعلان و پوستر فيلم در ايران» اثر مسعود مهرابی با قيمت ۸۵۰۰۰ تومان از سوی نشر نظر منتشر شده است.