بیش از 2/1 میلیون تن برنج در کشور گم شد!، شفاف

علی پاکزاد - در حالی که طی چند سال اخیر مشکلاات مربوط به واردات بی رویه در اقتصاد ایران مشکلات فراوانی برای تولید کنندگان داخلی به همراه داشته و البته در میان کالاهایی که بحث واردات انها طی سالهای اخیر مسئله ساز شده به نظر برنج وضعیت ویژه ای داشته است.

بحث واردات برنج طی سالهای اخیر از مبحث مربوط به واردات برنج آلوده به فلزات سنگین تا مشکلات ناشی از زمان و مقدار واردات برنج به کشور که در عمل باعث زیان های شدید برای برنجکاران شده، به رسانه ها کشیده شده است.

نمیاینده لنگرود در تازه ترین اظهار نظر در مورد وضعیت نابسامان واردات برنج به کشور به خبر گزاری فارس گفته است که طی دو سال اخیر بیش از پنج میلیون تن برنج به کشور وارد شده است و تا چهار سال اینده کشور نیازی به واردات برنج نخواهد داشت.

البته بر اساس آمارهای گمرک ایران میزان واردات برنج در سالهای اخیر افزایش داشته است به طوریکه متوسط واردا برنج طی سالهای 85 تا 88نسبت به دوره چهار ساله قبل از آن معادل 34 درصد رشد داشته است و در حالی که در دوره قبل به طور متوسط میزان واردات برنج به کشور حدود 921 هزار تن بوده است این رقم در سال های 85 تا 88 به رقم یک میلیون و 240 هزار تن افزایش پیدا کرده است یعنی طی این سالهای معادل یک میلیون و 278 هزار تن واردات برنج افزایش پیدا کرده است.

با توجه به انکه واردات برنج به صورت قاچاق در کشور صورت نمی گیرد و منابع غیر رسمی واردات برنج به کشور نیز حداقل تا به امروز احتمال وچجودشان مطرح نشده است می توان گفت نماینده لنگرود در مورد واردات برنج به کشور کمی غلو کرده است که عنوان کرده است که میزان واردات برنج طی دو سال گذشته معادل 5 میلیون تن بوده است!

برنج

اما حتی اگر این امار عنوان شده از سوی ایشان غلط بوده باشد هیچ دلیل منطقی برای رشدو ادرات برنج به کشور وجود ندارد در حالی که حتی بر اساس امارهای بانک مرکزی میزان سرانه مصرف برنج در خانوارهای ایرانی طی سالهای 85 تا 87 روند نزولی داشته است و در حالی که طی یک دهه گذشته سالانه هر خانوار ایرانی بیش از 180 تا 200 کیلوگرم برنج مصرف می کرده اند در دوره ای که رشد واردات انفاق افتاده است سرانه مصرف خانوار افت پیدا کرده و به ارقامی بین 146 تا 160 کیلوگرم رسیده است.

به این ترتیب حتی در صورتی که تصور کنیم تعداد جممعیت کشور نیز افزایش پیدا کرده است مقایسه رشد واردا در دو دوره چهار ساله اخیر خبر از جهش 34 درصدی واردات می دهد که هیچ تناسبی با میزان تقاضای واقعی برنج در کشور ندارد.

بر اساس امارهای منتشر شده از سوی فائو تا سال 2008 میلادی میزان تولید برنج در ایران سالانه بین 6/2 تا 8/2 میلیون تن است و براورد مصرف برنج در کشور سالانه در حدود سه تا 4/3میلیون تن برآورد می شود حال با توجه به شرایط متغییری که بر میزان برداشت محصولات کشاورزی تاثیر می گذارد و جهت تامین ذخیره احتیاطی طی سالهای قبل وزارت بازرگانی به صورت سینوسی اقدام به واردات برنج می کرد یعنی یک سال حدود یک میلیون تن واردات انجام می داد و سال بعد میزان واردات را به حدود 600 هزارت کاهش میداد تا ضمن تامین میزان مازاد تقاضا بر تولید داخلی یک رقمی از ذخایر دائمی برنج را در اختیا داشته باشد که البته نوسان واردات هر ساله از کهنه وتل انبار شدن ذخایر سالهای قبلجلوگیری به عمل می آمد ولی طی سالهای اخیر این روند تنها سیر سعودی طی کرده است در حالی که در بازار داخلی شاهد کاهش قیمت نبوده و در نتیجه به رغم افزایش این میزان برنج به کشور افزایش مصرف را شاهد نبوده ایم به طوریکه برجی از مسئولین کشاورزی استانهای شمالی واژه گم شدن نزدیک به دو میلیون تن برنج در کشور را به کار برده عنوان می کنند هیچ کس نمی داند اینهمه برنج مازاد بر مصرف کشور به کجا رفته است ؟