مصائب یک طرح نیاندیشیده - انتقال کارمندان و وزارتخانه‌ها از تهران جدی است!، فرارو

فرارو - دوپارگی در ساختمان اداری وزارت‌خانه‌ها؛ ایجاد مشکل برای نهادهای ستادی و شوراهای پشتیبانی و تخصصی دولت، تضییع حق بر تعیین سرنوشت و حق بر تعیین محل سکونت کارمندان و.... همه و همه جزئی از مصائب پروژه‌ای است که از زمان طرح تا عملیاتی شدن آن 6 ماه نیز به طول نیانجامیده است.

بر خلاف شهرهای سمنان، شیراز، قزوین و کرج رئیس شورای این شهر به صراحت گفته بود که «کلان شهر اصفهان ظرفیت انتقال وزارتخانه‌ها شرکت‌های دولتی از تهران را ندارد. لذا لازم است این طرح با دقت نظر بیشتری بررسی شود چرا که اجرای آن هزینه های کلانی را به دولت تحمیل خواهد کرد».

در برابر طرح انتقال وزارتخانه‌ها یا کارمندان دولتی می‌توان پرسش‌های فراوانی نهاد. دولت هدف از اجرای این طرح را تمرکززدایی عنوان می‌کند. با این حال حقوق‌دانان معتقدند نه این طرح و نه سفرهای استانی دولت، هیچ یک هیچ ارتباطی با تمرکززدایی ندارند. تمرکززدایی به معنای دادن اختیارات تصمیم‌گیری به مقامات محلی و نصب این مقامات توسط مردم محل و نه دولت است. انتقال وزارت‌خانه به یک شهر کوچک به معنای تمرکززدایی نیست، بلکه به معنای پایتخت‌زایی و گستردن پایتخت در کل کشور است.

افزون بر این، کارشناسان معتقدند این طرح منجر به ایجاد هزینه‌های فراوانی خواهد شد. هیئت وزیران و نهاد ریاست‌جمهوری دارای بخش‌هایی ستادی است که با توزیع وزارت‌خانه‌ها در سطح ایران این هزینه‌های ستادی چندبرابر می‌شوند. گذشته از این که صرف طرح انتقال وزارت‌خانه‌ها هزینه‌هایی دارد که دولت نمی‌تواند بدون منظور کردن این هزینه‌ها در بودجه و کسب مجوز از مجلس اقدام به عملیاتی کردن آن نماید.

مشکلات طرح خروج 5 میلیون نفر از تهران به همین‌جا ختم نمی‌شود. تامل در اظهارات مسئولین امر، خود گویای پیچیدگی‌هایی است که باید در نظر داشت. لطف‌الله فروزنده گفته است:«قرار شد تنها ساختمان ستادی وزارتخانه ها در تهران بماند و سایر بخش های همه وزارتخانه ها به مرور و بر اساس تاریخ مشخص شده باید از پایتخت منتقل شوند. در حقیقت تنها وزرا و ساختمان ستادی مربوط به آنها که بخش کوچکی را شامل می شود در تهران می مانند و سایر معاونت ها و بخش های شان باید از پایتخت خارج شوند».

دوپارگی در ساختمان اداری وزارت‌خانه‌ها؛ ایجاد مشکل برای نهادهای ستادی و شوراهای پشتیبانی و تخصصی دولت، تضییع حق بر تعیین سرنوشت و حق بر تعیین محل سکونت کارمندان و.... همه و همه جزئی از مصائب پروژه‌ای است که از زمان طرح تا عملیاتی شدن آن 6 ماه نیز به طول نیانجامیده است.

؛ تا همین شش ماه پیش هیچ‌کس هیچ ذهنیتی راجع به خروج وزارت‌خانه‌ها از شهر تهران و انتقال کارمندان مقیم این شهر نداشت؛ اما در عرض کمتر از چندماه این طرح مطرح، راهبردهای آن تعیین و تا حدودی عملیاتی شده است. اخبار جدید می‌گویند تا پایان مرداد 800هزار نفر از کارمندان دولت به همراه خانواده‌هایشان باید تهران را ترک کنند. این خبر عجیب و غیرقابل باور را رسانه‌ها منتشر کرده اند.

هنوز رخوت تعطیلات نوروزی از مملکت رخت نبسته بود، که محمود احمدی‌نژاد از طرح جدید خویش رونمایی کرد. رئیس دولت در جمع اعضای بلندپایه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گفت: «من با محاسباتي كه انجام داده‌ام فكر مي‌كنم حداقل حدود ‌٥ ميليون نفر بايد از تهران بروند كه اگر اتفاقي افتاد بتوان آن را جمع كرد».

این اظهار نظر با واکنش‌ها و تردیدهای فراوانی همراه بود. با این حال یکی از همراه‌ترین یاران وی، یعنی محمدرضا رحیمی معاون اول دولت، یک هفته بعد طی سخنرانی در استان قزوین خبر از انتقال برخی واحدهای دولتی برای کمتر شدن مشکلات شهر تهران خبر داده بود. البته محمدرضا رحیمی حرف از «تمرکززدایی» به عنوان دلیل این نقل و انتقال ناگهانی به میان آورده بود.

هنوز تنور بحث و جدل داغ بود که لطف‌الله فروزنده، معاون منابع انسانی رئیس‌جمهور سخن از هزینه‌بر بودن این طرح به میان آورد؛ اما با اشاره به اراده رئیس جمهور و این که منابع این طرح بر هزینه‌هایش می‌چربد گفت که انتقال کارکنان دولت از تهران به شهرستان‌ها محقق خواهد شد. فروزنده در آن زمان گفته بود: «در این جابجایی ها بحث انتقال وزارتخانه ها مطرح نیست».

با این حال مقدمات این طرح به سرعت آماده شد. چند روز پس از اظهارات فروزنده بود که سخنگوی وزارت کشاورزی، از آمادگی این وزارت‌خانه برای خروج از تهران خبر داد و معاون منابع انسانی استان تهران از خروج هزار کارمند تا پایان تیرماه سخن گفت. انتقال کارمندان میراث فرهنگی از تهران با حواشی بسیاری همراه شد. ولی فراموش نکنید که قسمت‌های بزرگ این طرح هنوز شروع نشده است.

ابعاد پرسش‌برانگیز یک طرح
امّا این طرح مخالفانی نیز دارد. از جمله رئیس شورای شهر اصفهان، که شهرش همواره از کاندیداهای ایده انتقال پایتخت بوده است، در این خصوص گفته بود: «برای تحقق مدیریت واحد شهری و کوچک شدن دولت نیازی به انتقال وزارتخانه ها از تهران به سایر شهرها نیست».

عباس حاج‌رسولی‌ها افزوده بود: «با توزیع اختیارات دولتی در قالب مدیریت واحد شهری و تعدیل سازمان ها از حجم وزارت خانه ها نیز کاسته خواهد گردید و شاهد کوچک سازی دولت خواهیم شد».