مراسم ياد بود "علي حاتمي" در سينما فرهنگ، ايلنا

- سينما براي شهادت قلم به‌‏دستان و تصويرسازان خبر گريست
- رقيب بي بديل "علي حاتمي" تنها خودش بود

تهران- خبرگزاري كار ايران

ياد بود و بزرگداشت "علي حاتمي" چهارشنبه هفته گذشته ، طي مراسمي در سينما فرهنگ با حضور مسئولان سينمايي ، اهالي رسانه و مطبوعات و جمعي از هنرمندان برگزار شد.

به گزارش خبرنگار گروه هنر ايلنا، اين مراسم در حالي از ساعت 17:45 دقيقه آغاز شد كه فضاي حزن انگيز حادثه سقوط هواپيماي C-130 در مراسم حاكم بود.
اجراي مراسم را "جمشيد گرگين" بر عهده داشت و پس از پخش تصاويري از زنده ياد علي حاتمي ، "علي نصيريان" به ويژگي‌‏هاي هنري اين فيلمساز اشاره كرد و گفت: "حاتمي" يكي از هنرمنداني بود كه به ايراني بودن و هنر ايراني مي‌‏انديشيد و ريشه در هويت خود داشت ، او با اين ديدگاه از تئاتر به سينما آمد. حاتمي همانند "بيژن مفيد" جايگزيني نخواهد داشت.

وي همچنين موقعيت مخاطبان حاتمي را با مخاطبان شعر "حافظ" قياس كرد و افزود: شعر حافظ مخاطب عام و خاص را معطوف خود مي‌‏كند ، حاتمي هم ، چون از حس واقعي خود مي‌‏گفت ؛ توانست از سطحي نگري كه امروزه بسياري از ما دچار آن شده‌‏ايم ، فاصله بگيرد.
پس از صحبت ها نصيريان، تصاويري از "عزت الله انتظامي" پخش شد و مجري اعلام كرد؛ ايشان به دليل بيماري ،نتوانستند بيايند ولي مصاحبه اي ضبط شده با انتظامي پخش شد. او نيز به خاطره‌‏اي در هنگام فيلمبرداري "جهان پهلوان تختي" اشاره كرد.
سپس مصاحبه‌‏اي تصويري از زنده‌‏ياد "علي حاتمي" به نمايش درآمد."علي حاتمي" در اين مصاحبه به تفاوت مخاطبان سينما و تلويزيون اشاره كرد و افزود: مخاطبان تلويزيوني به علت تعدد برنامه‌‏هايي كه در اختيار دارد از سطح سليقه بالاتري هم برخوردار است ، از همين رو براي كار تلويزيوني وسواس بيشتري قائلم ، البته اين مساله در غرب كاملاٌ بر عكس است . يكي از دلايلي كه منتقدان به كارهاي من ايراد مي گيرند ، اين است كه كار من بي الگوست و ميزاني در دست منتقد نيست . خاصيت قصه پردازي و روايت در "هزار دستان" همچون "هزار و يكشب" است و اين نكته‌‏اي بود كه بسياري متوجه آن نشدند و به آن ايراد مي‌‏گرفتند.

"اميد روحاني" منتقد و يار هميشگي علي حاتمي كه تا آخرين لحظات همراه وي بود ، سخنران بعدي بود. او از سال 1350 ، به عنوان سال آشنايي‌‏اش با علي حاتمي نام برد و تصريح كرد: آن موقع روزنامه نگار جواني بودم كه پس از دعوت به همكاري از سوي ايشان اين ارتباط سال‌‏ها ادامه پيدا كرد. آن چه كه در سينماي او ديده مي‌‏شود بلند پروازي‌‏هايي است كه تنها به قسمت هايي از آن دست يافت. او قصه ايراني را دوست داشت و معقتد بود كه بايد به سبك ايراني فيلم بسازد. تم سينماي علي حاتمي همان تم سينماي ما از 1327 تا 1357 است ، كه به عنوان فيلم فارسي خوانده مي‌‏شود ، در صورتي كه اين جز نكات بارز سينمايي و مثبت سينماي علي حاتمي بود.
وي به 40 ساعت گفتگوي منتشر نشده‌‏اش با علي حاتمي اشاره كرد و ادامه داد: او دوست داشت ابزار سينمايي را كه براي ايراني نبود ، مال خود كند و سعي كرد اين امر را با كنار گذاشتن حجاب تكنيك محقق كند. تمام اهميت "حاتمي" تنها در فيلم‌‏هاي او نيست ، بلكه تلاشش براي خلق اثري چون تابلوهاي كمال الملك است.

"اكبر عبدي" در حالي روي سن آمد كه مجري به دليل فضاي سنگين و حزن انگيز مراسم ، از او خواست تا فضا را با طنز خود كمي تغيير دهد . "عبدي" كه سابقه همكاري با حاتمي را در فيلم‌‏هاي "دلشدگان" و "مادر" دارد ، با اشاره به فاجعه سانحه سقوط هواپيمايي C-130 گفت: اميدوارم ديگر از اين هواپيماهاي افتادني نخريم! ، اولين آشنايي من با حاتمي براي فيلم "كمال الملك" و براي نقش احمد شاه بود ، اما به دليل طولاني شدن زمان فيلم ، فصل حضور اين شخصيت حذف شد. آن موقع ليلا حاتمي 3 ساله بود. علي حاتمي به من مي‌‏گفت : "اكبر بچه من است!" ، نمازش سروقت بود و اعتقاد به ائمه و عاشورا و تاسوعا و نذر كردن جز خصوصيات جدانشدني‌‏اش بود.
وي در پايان صحبت هاي خود گفت: او تنها كارگرداني بود كه به بازيگرش احترام مي‌‏گذاشت و حسادت نمي‌‏كرد ؛ معتقد بود ، بازيگر چون مخمل و جواهر است و كارگردان فقط خاك روي آن را كنار مي‌‏زند ، چون بازيگر است كه زحمت گروه را نشان مي‌‏دهد.
"محمد مهدي دادگو" تهيه كننده چند اثر علي حاتمي نيز به خصوصيات دينداري و شخصيتي او اشاره داشت و افزود : حاتمي سينما را بلد بود و در كنار آن شناخت به فرهنگ ، تاريخ و ادبيات ، اين دانش را كامل مي‌‏كرد . معتقدم نبايد افعال ماضي را براي "علي حاتمي" به كار برد ، افعال حال و آينده برازنده واقعي او و سينمايش است.
وي در بخش ديگري از صحبت خود توجه به حفظ نگاتيوهاي آثار اين فيلمساز را خواستار شد و ادامه داد : در حال حاضر به راحتي مي‌‏توان مجموعه‌‏اي جديد از مجموعه 6 قسمتي "مثنوي و معنوي" و همچنين "سلطان صاحبقران" توليد كرد و يكي دو اثر ديگر به كارنامه هنري‌‏اش اضافه كنيم ، از طرفي تعدادي از فيلم نامه‌‏هايش كه نزد همسر وي باقي مانده ، قابليت ساخت دارد كه در ادامه آثار هنري و معنوي او محسوب مي‌‏شود.
نمايش مصاحبه‌‏اي تصويري با "مسعود كيميايي" قسمت بعدي مراسم بود . "كيميايي" گفت: قرار نيست درباره يك خاطره و يا سينماي از دست رفته صحبت كنم . من در سال 48 قيصر را ساختم و او در سال 49 حسن كچل را تمام كرد ، شروع او ايجاد يك سبك و نگاه جديد به سينما بود علي با "جهان واژه گاني‌‏اش" زندگي مي‌‏كرد ، همان جهان را هم به سينما آورد و به جاهاي خوبي رسيد.
وي زبان علي حاتمي را "زبان كوچه" دانست و افزود: او در اين نوع سينما رقيبي نداشت و رقيب بي بدليش خودش بود ، همان طور كه زندگي مي‌‏كرد در سينما هم موضوعات را به همان گونه تصوير مي‌‏نمود.
"فرهاد فخرالديني" آهنگساز فيلم "كمال الملك" هم درمصاحبه‌‏اي تصويري درباره حاتمي گفت: خاطره خوبي از كار با او دارم ، او وسواس زيادي براي استفاده از موسيقي در فيلم داشت و كاربرد آن را به خوبي مي‌‏فهميد، "علي حاتمي" هنرمند وارسته‌‏اي بود كه ديدگاه‌‏اش بيشتر به خصوصيات ملي ما باز مي‌‏گشت . تلاش او براي نشان دادن هنر و فرهنگ با هويت ايراني ستودني است.

بعد از پخش مصاحبه‌‌‏هاي تصويري ،‌‏ "عبدالله اسكندري" (گريمور) به روي سن آمد و گفت: علي حاتمي نقش به سزايي در تكامل كار من داشت ، اين اتفاق هم از اعتمادي كه او هنگام ساخت سريال "هزار دستان" به من كرد ، شروع شد . حاتمي سر مشق سينماي ملي ما به حساب مي‌‏آيد ، يادم مي‌‏آيد هنگام فيلمبرداري اين سريال ، گفت دكمه لباس جمشيد مشايخي بايد تغيير كند، من رفتم تا اين تغيير كه به ظاهركوچك بود ، صورت نگيرد ، ولي او گفت؛ اگر از چيزهاي ريز به راحتي بگذريم ، بايد كم‌‏كم قصد ساخت فيلم را زد!
همچنين "مجيد مير فخرايي" كه همكاري نزديكي با علي حاتمي هنگام ساخت شهرك "غزالي" داشت ، گفت: روزي كه "علي" به رحمت خدا رفت ، همه احساساتي شدند و گفتند اسم شهرك را "علي حاتمي" مي‌‏گذاريم ، كم‌‏كم با فروكش شدن احساسات ، نام علي حاتمي از اسم شهرك به اسم محله ، كوچه و در نهايت به يك قسمت جزيي از اين شهرك رسيد. در حال حاضر هم ، يك شركت خودرو سازي ، قصد دارد اين تاريخ سينما را از سينماي ايران بگيرد ، ولي نگذاريم اين اتفاق بيفتد و نام شهرك را كه در حال حاضر به نام صاحب قبلي زمين(غزالي) است ، به نام "علي حاتمي" بگذاريم.
در بخش ديگري از مراسم مصاحبه‌‏اي تصويري كه پيش از مرگ علي حاتمي با وي درباره فيلم "پيامبر" با او شده بود ، پخش شد. حاتمي در اين مصاحبه بزرگترين فيلم‌‏هاي تاريخ سينما را فيلم‌‏هاي مذهبي دانست و ادامه داد: فيلم‌‏هايي كه به خداوند و اعتقادات انسان مربوط است ، مخاطب را به خودي خود جذب مي‌‏كند ، نمونه اين حرف را شما در فيلم‌‏هايي چون "بن‌‏هور" و "السيد" مي‌‏بينيد ، حداقل هر 17-18 سال يكبار در سينماي دنيا فيلمي درباره مسيح ساخته شده است تا نسل‌‏هاي مختلف با اين مقوله بيگانه نباشند ولي هنوز فيلمي درباره اسلام نديدم كه نگاه واقعي آن را به تصوير كشيده باشند ، در حال حاضر هم مي‌‏خواهم اين جسارت را به خودم بدهم تا با ساخت اين فيلم نگاه خاضعانه درباره اسلام داشته باشم و دوست دارم براي اين مسئله از سينما استفاده كنم.
در انتهاي مراسم پس از صحبت هاي تفصيلي "محمد رضا جعفري جلوه" ، معاونت سينمايي ، كليپي از تصاوير "دلشدگان" كه با موسيقي "حسين عليزاده" و صداي "محمدرضا شجريان" همراه بود ، پخش شد.