آملی لاريجانی: علوم انسانی وارداتی از غرب بايد بازنگری شود، تحميل مدل‌های حقوق بشری خود، ظالمانه‌ترين کار غربی‌هاست، ايسنا

رييس قوه قضائيه با تاکيد بر لزوم بازنگری در علوم انسانی و تجديدنظر در بنيان‌های آن، تصريح کرد: علوم انسانی وارداتی از مغرب‌زمين بايد با در نظر گرفتن پيش‌فرض‌ها، پيش‌داوری‌ها، اهداف و نحوه‌های حيات هر جامعه مورد بازنگری قرار گيرد.

به گزارش خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجويان ايران(ايسنا)، آيت‌الله "صادق آملی لاريجانی"، طی سخنانی در مراسم اختتاميه "هشتمين اجلاس بين‌المللی روز جهانی فلسفه"، که شامگاه سه‌شنبه در کتابخانه ملی برگزار شد، اظهار کرد: بحث لزوم بازنگری در بنيان‌های علوم انسانی يک بحث سياسی نيست بلکه موضوعی کاملا فنی و دقيق است و سخن ما به هيچ وجه به معنای نفی علوم انسانی نيست زيرا ايران سرزمين علوم انسانی بوده است.

وی با اشاره به سخنان پيشين خود در خصوص علوم انسانی، با بيان اينکه متاسفانه سوءبرداشت‌هايی در داخل و خارج از کشور از مباحث مطرح شده صورت گرفت، خاطرنشان کرد: شنيدم که يکی از مدعوين اين همايش از کشور آلمان نيز بيان کرده، به دليل صداهايی که در خصوص علوم انسانی در ايران بلند شده، در همايش حضور نمی‌يابد. ما متاسفيم که افراد اهل نظر و کسانی که در فضای فلسفی می‌انديشند، دچار سوءبرداشت هستند.

رييس دستگاه قضايی ادامه داد: حرف ما اين است که علوم انسانی وارداتی با مبانی خود در کشورهای ديگر که دارای فرهنگ، دين و مذهب خاص خود هستند، قابل ترويج نيست بلکه بايد در پيش‌فرض‌ها بازنگری کرد.

آملی لاريجانی گفت: نمی‌توانيم ادعا کنيم که پيش‌فهم‌های منبعث از محيط زندگی ما هيچ تاثيری بر فهم ما ندارد.

وی با بيان اينکه ما نمی‌گوييم آثار انديشمندان غربی مورد مطالعه قرار نگيرد، افزود: به محققان توصيه می‌کنيم و از آنها می‌خواهيم که به کتب نويسندگان غربی مراجعه کنند زيرا در انديشه ما علم، مرز نمی‌شناسد.

رييس قوه قضائيه اظهار کرد: بازنگری در پيش‌فرض‌های علوم انسانی و هماهنگ‌سازی آن با پيش‌فرض‌های دينی و فرهنگی هر جامعه‌ای که علوم انسانی به آن وارد می‌شود، عاقلانه‌ترين کار يک محقق و امری دقيق و علمی است.

آملی لاريجانی با اشاره به نظريه "نحوه‌های حيات" که از سوی "ويتگنشتاين" مطرح شده است، تصريح کرد: يکی از تفسيرهای نظريه‌ی ويتگنشتاين اين است که نهايی‌ترين بنيان‌های فهم ما به نحوه‌ای از حيات‌مان بازمی‌گردد. اين سخنان ضرورت بازنگری فرهنگ‌ها در خود مغرب‌زمين را نشان می‌دهد.

وی اضافه کرد: مسير ديگری که به نظر می‌رسد بايد نسبت به آن تاملات خودآگاهانه داشته باشيم، بحث اهداف علوم است.

به گزارش ايسنا، رييس دستگاه قضايی در بخش ديگری از سخنان خود به مباحث روانشناسی و روانکاوی در غرب اشاره کرد و گفت: "فرويد" با برداشتی که از انسان دارد می‌گويد روياهايی که انسان می‌بيند برای ارضای خواسته‌های اوست. اين در حالی است که ما در بستر فرهنگی خودمان برای رويا ارزش‌هايی قائليم چنانچه در برخی روايات رويای صادقه جزئی از اجزای نبوت تلقی شده است. بر همين اساس می‌بينيم که در اين نمونه، محقق ما نمی‌تواند با پيش‌فرض‌هايی که فرويد در نظر دارد کار کند.

به گزارش ايسنا، آملی لاريجانی با بيان اينکه نبايد زير بار حرف‌هايی برويم که قبول‌شان نداريم، خاطرنشان کرد: ما بر خودمان فرض می‌دانيم که علم در هر کجا قرار دارد به دنبالش برويم. لذا از نوشته‌های فلاسفه غربی در حد امکان استفاده می‌کنيم؛ اما آيا فيلسوفان غربی نيز چنين کاری را انجام می‌دهند؟

وی گفت: برخلاف سخن برخی از کشورهای غربی، تلاش ما در فهم کلمات فلاسفه آنها، بسيار آزادمنشانه‌تر از شيوه‌ای است که آنان به کار می‌برند. از سوی ديگر کمال بی‌انصافی است اگر فکر کنيم که کار فلاسفه غربی از فيلسوفان ما جلوتر است.

رييس قوه قضائيه کار امثال "يونسکو" در برخورد با همايش روز جهانی فلسفه در ايران را، تاسف‌انگيز خواند و افزود: متاسفانه گاهی غربی‌ها نسبت‌هايی خلاف به انديشمندان ما می‌دهند، در حالی‌که در سرزمين ما علما بسيار باز فکر می‌کنند.

آملی لاريجانی با اشاره به موضوع حقوق بشر، تصريح کرد: حقوق بشر مسأله‌ای است که امروز با استفاده از آن عليه ما مسائلی را مطرح می‌کنند در حالی‌که آمريکايی‌ها زندان‌های "ابوغريب" و "گوانتانامو" را دارند و اخيرا نيز شنيدم که در يکی از مناطق جهان و از سال ۱۹۴۰ به بعد حدود يک‌هزار و ۴۰۰ نفر را به بيماری‌های سخت واگيردار مبتلا کرده‌اند تا ببينند که تزريقات‌شان اثر می‌کند يا خير.

رييس قوه قضائيه با بيان اينکه از نظر تئوريک، حقوق بشر بدون شناخت انسان ممکن نيست و نمی‌توان بدون تامل در نگاه ما به انسان، حقوق بشر را تصوير کرد، حقوق بشر فعلی را زائيده مدرنيته دانست و افزود: حقوق بشری که در چنين بستری خلق شده، نبايد به کشوری با فرهنگ و بستری ديگر تحميل شود. اين ظالمانه‌ترين کار است که مدل‌های حقوق بشری خود را تحميل می‌کنند و در واقع می‌گويند فکرهای ما را در مغز خود بگذاريد.

وی با اشاره به برخی ديدگاه‌های فلاسفه غرب، گفت: ما نگاه فردگرايانه به انسان را قبول نداريم. ما از دل و جان به فرهنگی دل سپرده‌ايم که می‌گويد، انسان‌ها نسبت به هم وظيفه دارند و هيچ‌کس خالق ارزش‌های اخلاقی نيست بلکه به دنبال اين ارزش‌ها هستيم.

آملی لاريجانی با بيان اينکه تحقيق ما در باب حقوق بشر بايد تحقيقی مستقل در بستر خودمان باشد، تاکيد کرد: علوم انسانی وارداتی از مغرب‌زمين بايد با در نظر گرفتن پيش‌فرض‌ها، پيش‌داوری‌ها، اهداف و نحوه‌های حيات هر جامعه، مورد بازنگری قرار گيرد.