شروط سنگین قدرت های جهانی برای مذاکره با ایران، رادیو فرانسه

نوشتۀ ناصر اعتمادی

مهدی مظفری استاد روابط بین الملل در دانمارک می گوید که رویکرد قدرت های جهانی در قبال برنامه ی اتمی ایران دو خطه شده است. به این معنا که به موازات تشدید و گسترش مجازات های اقتصادی بین المللی علیه جمهوری اسلامی، قدرت های جهانی به طور پیوسته به ایران پیشنهاد مذاکره هم می دهند.

آمریکا و اروپا سرگرم ارایۀ پیشنهاد جدید خود به ایران بر سر برنامۀ اتمی این کشور هستند. رویترز با اعلام این مطلب افزوده است که در پیشنهاد جدید شروط مذاکره قدرت های غربی سخت تر از شروطی است که غربی ها پیش از این به جمهوری اسلامی پیشنهاد کرده بودند و با مخالفت تهران روبرو شده بود.

در واقع، پنج عضو دایم شورای امنیت به اضافۀ آلمان می خواهند ایران را متقاعد کنند که در ازای کمک های مختلف از غنی سازی اورانیوم چشم پوشی کند.

مذاکرات آیندۀ غرب با ایران که البته تهران هنوز موافقت رسمی خود را با آن اعلام نکرده نخستین مناسبتی خواهد بود که طی آن قدرت های غربی احتمالاً به تاثیر تشدید تحریم ها بر اوضاع ایران پی خواهند برد.

بر پایۀ پیشنهاد جدید قدرت های جهانی، ایران باید بیش از دو تن از اورانیوم خود را که با غلظت پائین غنی کرده برای تبدیل به سوخت اتمی به خارج از کشور منتقل کند.

بر اساس تفاهم نامه ای که سال پیش به ایران پیشنهاد شد و این کشور آن را نپذیرفت، جمهوری اسلامی باید 1200 کیلوگرم یعنی نزدیک به 70 درصد از ذخیرۀ اورانیوم خود را برای بازپروری به خارج منتقل می کرد.

نیویورک تایمز نوشته است درخواست انتقال اورانیوم بیشتر به خارج در پیشنهاد جدید قدرت های جهانی از یک طرف ناشی از رشد سریع غنی سازی اورانیوم از سوی ایران است و از طرف دیگر ریشه در این ارادۀ آمریکا دارد که از دسترسی تهران به مواد لازم برای تولید کلاهک های اتمی جلوگیری شود.

تفاهم نامۀ جدید از ایران می خواهد که غنی سازی اورانیوم را با غلظت بیست درصد متوقف کند.

تحلیلگران غربی معتقدند که آیت الله خامنه ای با تفاهم نامۀ پیشین مخالفت کرده بود و هیچ بعید نیست که پیشنهاد جدید قدرت های جهانی بار دیگر با مخالفت رسمی ایران و در نتیجه با شکست روبرو شود.

در این حال، دولت واشنگتن 37 شرکت در اروپا را به دلیل نقض مجازات های بین المللی علیه جمهوری اسلامی ایران در فهرست سیاه شرکت هایی قرار داد که به برنامۀ اتمی جمهوری اسلامی ایران کمک می کنند.

وزارت خزانه داری آمریکا با اعلام این مطلب افزوده است که ایران از 37 شرکت مستقر در آلمان، مالت و قبرس به عنوان پوشش برای نقل و انتقال محموله های حساس استفاده می کرده است. بر اساس اطلاعات به دست آمده از میان این 37 شرکت، 27 شرکت آدرس واحدی در هامبورگ داشته اند.

امروز همچنین در اقدامی بی سابقه رئیس سازمان های مخفی انگلستان، سر جان ساورز گفت که کسب بیشترین اطلاعات در مورد تلاش های جمهوری اسلامی به منظور دستیابی به سلاح اتمی مستلزم همکاری مشترک سرویس های اطلاعاتی کشورهای مختلف است. رئیس سرویس های اطلاعاتی انگلستان در ادامه گفت : جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی با اتکا به ابزار صرف دیپلماتیک میّسر نیست. بالعکس، هر چه در نتیجۀ عملیات مشترک سرویس های اطلاعاتی دست یابی ایران به سلاح اتمی به تأخیر بیافتد، زمان بیشتری برای دستیابی به راه حل سیاسی بحران اتمی ایران به دست خواهد آمد.

از مهدی مظفری استاد روابط بین الملل در دانشگاه دانمارک پرسیده ایم : چرا غرب برای ترغیب ازسرگیری گفتگو با جمهوری اسلامی به طرزی ناسازگار شروط سخت تری تعیین می کند؟ و آیا طرح شروط سخت تر نتیجۀ معکوس نخواهد داد؟

در پاسخ به این پرسش مهدی مظفری از جمله گفته است : البته تنها غربی های نیستند که سختگیری می کنند. چین و روسیه نیز از جمله همین قدرت های جهانی اند که با وضع شروط تازه موافقند. به گمان مهدی مظفری راز موفقیت باراک اوباما در مواجهه با برنامۀ اتمی جمهوری اسلامی اتفاقاً در این است که کل جامعۀ جهانی را به حریف جمهوری اسلامی ایران بدل کرده است. او می گوید : برغم پیچیدگی های ظاهری که برنامۀ اتمی ایران پیدا کرده، به نظرم می رسد که اتفاقاً مسأله روز به روز روشنتر می شود. زیرا، در گذشته سیاست قدرت های جهانی در قبال برنامۀ اتمی ایران، سیاستی یک خطه و عبارت از این بود : "بیائیم مذاکره کنیم." اتفاقاً جمهوری اسلامی از همین سیاست یک خطۀ مذاکره بهترین بهره برداری را کرد و مدت شش هفت سال نیز وقت تلف نمود. امروز اما سیاست گذشته به سیاست دو خطه تبدیل شده است. به این معنا که به موازات تشدید و گسترش مجازات های اقتصادی بین المللی علیه ایران، قدرت های جهانی به طور پیوسته به ایران پیشنهاد مذاکره هم می دهند. یعنی، از یک طرف با تشدید فشارهای اقتصادی رژیم اسلامی ایران را در تنگنا گذارده اند و از طرف دیگر با پیشنهاد پیوستۀ مذاکره به تهران نوعی فشار روانی نیز بر جمهوری اسلامی اعمال می کنند. مهدی مظفری در ادامه می افزاید : یکی دیگر از دلایل این پیشنهادها این است که درجۀ آمادگی ایران را برای انجام مذاکره و رسیدن به یک راه حل سیاسی را بسنجند. به همین خاطر است مثلاً آقای خامنه ای در جریان سفرش به قم مدعی شد که مجازات های بین المللی ایران را قوی تر هم کرده است. معنای واقعی این سخن این است : پتک های مجازات های بین المللی که بر سر ما فرود آمده هنوز به حد کافی نرم مان نکرده و ما را آمادۀ مذاکره نساخته است.